Yazar: HAFIZ TÜRKMEN

Tarih: 25/01/2025 16:55 Güncelleme Tarihi: 28/01/2025 17:51

Finansal Planlama Nedir? Kişisel Finans Yönetimi ve Finansal Planlama Türleri
Modigliani, Ando ve Brumbery tarafından geliştirilen hipoteze göre, bugünkü tüketim harcaması bireylerin ömür boyu elde etmeyi bekledikleri gelire bağlıdır. Bu hipoteze göre, çalışma döneminde emeklilik dönemine kıyasla daha fazla gelir elde eden bireyler, emeklilik döneminde yaşam standartlarını koruyabilmek için yatırım yaparlar.

Gelecekteki refahın bugünkü yatırımla ilişkili olduğu açıktır. Başka bir deyişle, gelecekteki refah seviyesinin artışı ancak tasarrufla mümkündür. Bu durumda kendiniz için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri, kişisel finansal planlama yaparak ne kadar tasarruf edeceğinizi ve bu tasarrufları neye yatıracağınızı belirlemektir. Unutmayın ki, 10 kazanıp 9 harcıyorsanız zengin, 1 milyon kazanıp 1 milyon 1 harcıyorsanız fakirsiniz demektir.

Finansal Planlama Nedir?
Kişisel finansal planlama, bir bireyin veya ailenin finansal hedeflerine ulaşmaları için, sahip oldukları kaynaklara ve risk toleranslarına göre uyarlanmış bir strateji geliştirme sürecidir.

Bu süreç, mevcut finansal durumu değerlendirmeyi, gerçekçi finansal hedefler belirlemeyi ve bu hedeflere ulaşmak için kapsamlı bir plan geliştirmeyi içerir.

Kişisel finansal planlama genellikle bütçeleme, nakit akışlarını yönetme, tasarruf ve yatırım, emeklilik planlaması, vergi planlaması, risk yönetimi için sigorta planlaması gibi alt bileşenleri içerir.

Kişisel finansal planlamanın temel amacı, finansal güvenlik ve istikrarı sağlamak, varlık birikimini optimize etmek ve finansal riskleri etkili bir şekilde yönetmek ile bireylerin kısa ve uzun vadeli finansal hedeflerine ulaşmak için bilinçli kararlar almalarına yardımcı olmaktır.

Kişisel Finans Yönetimi ve Bütçe Planlama
Kişisel finans yönetimi ve bütçe planlama; bireylerin gelir, gider, tasarruf ve yatırımlarını bilinçli bir şekilde yönetmelerini sağlar. Etkili finans yönetim ve bütçe planlaması, mevcut finansal durumun doğru değerlendirilmesi ve net değerin hesaplanmasıyla başlar. Bu değerlendirme, bireylerin varlıklarını ve yükümlülüklerini gözden geçirerek finansal sağlığını anlamalarına yardımcı olur.

Bütçe planlarken, gelecekte elde edilmesi beklenen gelirler ve yine gelecekte yapılacak harcamaların bir projeksiyonu yapılarak bir tablo oluşturulur. Hazırlanan kişisel bütçe planlamasında finansal hedeflere varma amacıyla sağlanan gelirin ne kadarının tüketime, ne kadarının yatırıma/tasarrufa ayrılacağına karar verilir. Finansal plan hedeflerine ulaşmaya yönelik tasarruf açığı varsa tespit edilir.

Gelirin genellikle en az %20’sinin tasarrufa ayrılması önerilir. Ancak bu oran, gelir düzeyi artıkça yükseltilebilir.

Finansal Planlama Örnekleri
Finansal planlama, mevcut bütçe sınırları içinde finansal hedeflere ulaşmayı amaçlayan bir şablon oluşturma sürecidir. Bu süreçte, mevcut finansal durum analiz edilir ve belirlenen finansal hedeflere ulaşmak için gereken adımlar planlanır.

Mevcut Finansal Durumunuzu Belirleyin
Varlıklar:

Nakit: 10.000 TL
Tasarruf Hesabı: 25.000 TL
Yatırımlar: 50.000 TL
Ev: 1.500.000 TL
Toplam Varlıklar: 1.585.000 TL

Yükümlülükler:

Konut Kredisi: 500.000 TL
Araba Kredisi: 100.000 TL
Kredi Kartı Borcu: 25.000 TL
Toplam Yükümlülükler: 625.000 TL

Net Değer = Toplam Varlıklar - Toplam Yükümlülükler = 1.585.000 TL - 625.000 TL = 960.000 TL

Bütçe Planlama Örneği
Bütçe planlamada mevcut gelir-gider dengesi hesaplanmalıdır.

Gelirler:

Maaş: 35.000 TL
Ek Gelir: 5.000 TL
Aylık Net Gelir: 40.000 TL
Giderler:

Aylık Temel Giderler (Kira, faturalar, yiyecek, ulaşım vb.): 24.000 TL
Aylık Borç Ödemeleri: 6.000 TL
Toplam Aylık Giderler: 30.000 TL
Aylık Net Tasarruf: Aylık Net Gelir - Aylık Toplam Giderler = 40.000 TL - 30.000 TL = 10.000 TL

Finansal Hedeflerinizi Geliştirin (Aylık %1 Getiri ve %5 Yıllık Enflasyon Varsayımıyla)
Kısa Vadeli Hedefler (1 Yıldan Az):

Acil Durum Fonu Oluşturma:
Hedef: 50.000 TL biriktirmek
Aylık Tasarruf: Yaklaşık 4.140 TL (Enflasyon ve getiri etkisiyle)
Orta Vadeli Hedefler (1-10 Yıl):

Araba Satın Alma:
Hedef: 300.000 TL biriktirmek
Aylık Tasarruf: Yaklaşık 2,124 TL (Enflasyon ve getiri etkisiyle)
Uzun Vadeli Hedefler (20 Yıl):

Emeklilik Fonu:
Hedef: 2.500.000 TL
Aylık Tasarruf: Yaklaşık 6.705 TL (Enflasyon ve getiri etkisiyle)
Not: Birikim hedefleri enflasyon beklentisi çerçevesinde vade sonu satın alma gücüne göre düzeltilmiş, ardından, aylık getiri beklentisi çerçevesinde hedeflere nasıl ulaşılacağına yönelik bir hesaplama yapılmıştır. Enflasyon oranı, örnekte hesaplama kolaylığı açısından %5; aylık getiri ise %1 olarak varsayılmıştır. Gerçek bir finansal planlamada, enflasyon oranı ve getiri beklentisi için daha detaylı ve analitik bir projeksiyon yapılmalıdır. Hesaplamalarda daha keskin sonuçlar için anüte hesaplamaları kullanılabilir.

Alternatif Eylem Yollarını Belirleyin
Belirlenen finansal hedeflere ulaşmada mevcut tasarruflar yetersiz kaldığında, hedeflere ulaşmak için bütçe planlamasında alternatif stratejiler geliştirilmelidir:

Giderleri kısarak her ay fazladan yaklaşık 4.000 TL tasarruf etmek.
Ek işler veya pasif gelir kaynakları ile aylık geliri artırmak.
Yatırımlarla ile (hisse senetleri, tahviller, forex vb.) getiri sağlamak.
Alternatiflerinizi Değerlendirin
Alternatif 1: Giderleri Kısma
Avantajlar: Tasarrufları artırarak hedeflere daha hızlı ulaşılmasını sağlar.
Dezavantajlar: Yaşam standartlarında düşüş olabilir.
Alternatif 2: Ek İş Bulma
Avantajlar: Ek gelir elde edilir.
Dezavantajlar: Fazladan zaman ve efor gerektirir.
Alternatif 3: Yatırım
Avantajlar: Hedeflere ulaşmayı hızlandırabilir.
Dezavantajlar: Aktif bir risk yönetimi gerekir ve yeterli finansal okuryazarlığa sahip olmak zaman alabilir.
Planınızı Gözden Geçirin ve Yenileyin
Planınızı düzenli olarak gözden geçirin ve gerektiğinde güncelleyin. Beklenmedik durumlar veya değişen hedefler, planın yeniden değerlendirilmesini gerektirebilir.

Finansal Hedefler ve Yatırım Stratejileri
Finansal hedefler belirlemek, kişisel servet oluşturma sürecinin önemli bir parçası, hatta ilk adımıdır. Elbette bu hedeflere ulaşırken izlenecek yolda, yatırım planlaması da son derece önemli bir yer tutar. Bu noktada öncelikle kısa, orta ve uzun vadeli finansal hedefler belirlemelidir. Kısa vadede acil durum fonu oluşturmak veya borç ödemek gibi hedefler olabilirken, uzun vadede emeklilik birikimi veya çocukların eğitimi için fon oluşturmak gibi hedefler yer alabilir. Bu hedefler doğrultusunda, örneğin hisse senedi alırken nelere dikkat edilmesi gerektiği ve bu noktada yatırımcının risk toleransına ve bulunduğu yaş durumuna göre ne şekilde bir yatırım stratejisi uygulayacağı da planlama içinde spesifik olarak belirlenebilir.

Örneğin, büyüme odaklı stratejiler, hızla büyüyen şirketlerin hisselerine yatırım yapmayı içerir ve daha yüksek risk taşır. Diğer yandan, değer odaklı stratejiler, piyasa değerinin altında işlem gören hisse senetlerine yatırım yapma ekolünü takip eden daha muhafazakâr bir yaklaşımdır. Ayrıca, çeşitlendirme stratejisi, riskleri azaltmak için portföyde farklı sektörlerden hisse senetlerine ya da farklı yatırım araçlarına yer vererek sistematik olmayan riski yönetmeyi amaçlar. Yatırımcılar, bu stratejileri finansal hedefleri ve risk toleransları doğrultusunda uyarlayarak uzun vadeli finansal başarılarını sağlamlaştırabilirler.

Finansal Planlamada Sık Yapılan Hatalar
Finansal planlama, kişisel finans yönetiminin temel bileşenidir ve harcamaları kontrol altında tutmayı sağlar.

İyi bir finansal planlamada belirlenen hedeflerin SMART (Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi, Zaman Temelli) olması gerekir.

Örneğin “Ben ileride bir yalı satın alacağım.” hedefi yukarıdaki kurala uymadığı için kişisel bir finansal planlama olamaz. Çünkü bu hedef spesifik olmadığından nasıl bir yalı alınacağı son derece belirsizdir ve ölçülebilir bir unsur içermemektedir. Diğer yandan kişinin mevcut gelir durumu gelecekte yalı almaya uygun değilse, bu hedef ulaşılabilir ve dolayısıyla gerçekçi olma vasfını da kaybedecektir. Ayrıca bu hedefte “gelecek” diye sözü edilen zamanın ne kadarlık bir süre sonrasını işaret ettiği de açık olmadığından, hedefin “zaman temeli”, dolayısıyla gerçekleştirme süresi de eksik ve belirsizdir.

Bunun yanında, finansal planlamada yapılan diğer hatalardan biri, acil durum fonu oluşturmamaktır. Beklenmedik harcamalar veya gelir kaybı durumlarında finansal güvencenin olmaması, finansal planları alt üst edebilir. Ayrıca, bütçelemede gelir ve giderlerin doğru hesaplanmaması, enflasyonun dikkate alınmaması ve getiri beklentilerinin makul olmayışı kişilerin finansal hedeflerine ulaşamamalarına sebep olabilir. Bu nedenle, finansal planlamanın düzenli olarak gözden geçirilmesi ve gerekirse güncellenmesi önemlidir. Koşullar ve öncelikler değiştikçe planın adaptasyonu, hedeflerin gerçekçi ve ulaşılabilir kalmasını sağlar.

Sonuç ve Öneriler
Finansal özgürlüğe ulaşmak, kendinizi gerçekleştirmeye yönelik geniş bir zemine sahip olmak ve daha az stresli bir hayata adım atmak demektir.

Ancak finansal özgürlüğe sahip olmak akşamdan sabaha varılabilecek bir menzil değildir ve bu yüzden ona varmak için kısa ve uzun vadeli finansal planlamanın yapılması ve izlenecek rotanın iyi çizilmesi gerekir. Başarı ise sonrasında sebatla o rotayı takip etmekten geçer; çünkü unutmayın ki, “Taşı delen suyun gücü değil, damlaların sürekliliğidir.”Finansal planlama nedir?

Yazar: HAFIZ TÜRKMEN

Tarih: 25/01/2025 16:55 Güncelleme Tarihi: 28/01/2025 17:51